Матбуот баёноти
Америкадаги молиявий кризис
Ахборот агентликлари Америка намояндалар палатаси 2014 йил 11 февралда Қўшма Штатлар қарзлари потологини 2015 йил 15 мартгача кўтаришга розилик бергани ҳақида хабар тарқатди.
АҚШ шу кунларда ҳавас қилиб бўлмайдиган иқтисодий ва молиявий вазиятни бошидан кечиряпти. Чунки Америка иқтисоди аста-секин сизиб, ҳолдан тойиб бормоқда… Қўшма Штатлар ўз молиявий йилини (2013 йил октябрда) ўзининг ҳукумат муассасаларини ёпиб қўйиш билан бошлади. Бунга бюджет борасида сенат билан намояндалар палатаси ўртасидаги келишмовчилик сабаб бўлди. Ўшанда 850 минг хизматчи ходим иш ҳақи тўланмайдиган мажбурий дам олишга чиқарилди. Дефольтни эълон қилишдан қочиб конгресс 2013 йил октябрда қарз потологини 2014 йил 27 февралгача 16,7 триллион долларгача кўтариб қўйди. Бу Америкадаги муолажа қилишнинг иложи бўлмаётган оғир молиявий кризисни шунчаки кечиктириш эди, холос. Американинг Вашингтон қарзларни вақтида тўлай олмаслигидан огоҳлантиришлари кучайди. Бу эса бир мисли кўрилмаган вайрон қилувчи фалокат бўлади. Шу билан бирга оқибатлар 2008 йилдаги молиявий кризисникидан ҳам кўра янада хатарли бўлиши мумкин. 2011 йил ёзда қарзлар потологини кўтариш борасидаги худди шунга ўхшаш сиёсий вазият Вашингтоннинг «шол» (фалаж) бўлиб қолишига олиб келган эди. Бу эса кредитлар бўйича синфларга ажратиш Стандарт энд Пурс агентлигини Қўшма Штатларни «ААА» имтиёзли синфга кириш ҳуқуқидан маҳрум қилишга мажбур қилди.
Кетма-кет бўлаётган бу молиявий кризислар шу турдаги кризисларнинг биринчиси эмас ва асло охиргиси ҳам бўлмайди. Чунки Оқ уйдаги тўда, Уолл-стритдаги йирик капиталист магнатлар хизматкори бўлган бу тўда жавобгарликка тортилишдан ва жазодан қўрқмай иш юритаверар экан бу кризислар давом этаверади. Оламда Америка шармандалигини фош қилиб, унинг ғаламисона ва зўравонлик сиёсатига чек қўядиган куч пайдо бўлмас экан Америка ўз қурбонлари қонини сўрадиган паразитлардек яшашда бемалол давом этаверади… Чунки ер юзидаги энг катта ҳарбий кучга таянаётган Америка (унинг бу ҳарбий кучларини йилига 800 миллиард долларлик бюджет қувватлаб туради) ўзининг очкўзлигини қондириш учун маблағ ажратишни оламга зўравонлик билан буюраверади. Америка бу тўғрида мустамлакачилиги 19 асрда авжига чиққан Британиянинг мустамлакачилик сиёсатидан кўпам фарқ қилмайди. Чунки капиталистик низом мустамлакачи давлатлар иқтисодларининг гуллаб-яшнашини олам бойликларини талаш ва унинг халқларини қулга айлантириш ҳисобига қуради. Бунда ҳарбий шантаж кучи ишга солинади, бундай шантаж гоҳида дипломатия ва иқтисодий ва молиявий сиёсатлардан иборат «юмшоқ куч» ниқоби ортида яширинган бўлади. Бу сиёсатлар туфайли халқлар тақдири Америка ёки Европадаги молиявий биржалардаги чайқовчилар қўлида гаровга айланиб қолади.
Бундан олдин ҳам Америка ҳукуматлари қарз потологини 1962 йилдан бошлаб 74 марта кўтарган эди. Бу кўтариш қоплайдиган ресурсларсиз тобора кўпайиб бораётган сарф-харажатлардан келиб чиқаётган муаммо асосини муолажа қилишдан қочишдир, холос. Шунинг учун Америка ўз валютаси долларни (доллар ўтган асрда ўз қийматининг 97 %ини йўқотди) халқаро тижорат валютаси қилиб қўйиш ва бошқа давлатлар зиммасига Америка хазина қоғозларини сотиб олиш йўли билан Америка бюджетидаги камомад ўрнини тўлғазиш вазифасини юклаш йўлини тутмоқда. Бу давлатларга Америка келгуси замонда ўз қарзларини тўлашни қуруқ ваъда қилмоқда, холос. Лекин бу замон мутлақо келмайди. Чунки Америка энг улкан ҳарбий чангалга эга бўлиб қолаверар экан оламда ҳеч ким унга қарши туришга журъат қилолмайди. Бу бошқаларнинг бойликларини тортиб олишда фақат кучгагина таянадиган мол боқувчи ковбойлар сиёсатидан кўпам фарқ қилмайди…
Ҳар сафар Америка сиёсатчилари бурунларидан нарини кўришмайди. Шунинг учун тўлашлари керак бўлган қарзларини тўлашдан қочиб қарз потологини кўтариб қўйишлари билан (бу потолог 17 триллион доллардан, яъни 16 триллион доллар бўлган миллий маҳсулотдан ҳам анча нарига ўтиб кетди) ва ўзлари доллар деб аташаётган қоғозларни босиб чиқариш сиёсатини тутишлари билан инфляциянинг янада ошишига ва келгуси авлодлар бўйнидаги қарз янада ортишига сабаб бўлишаётгани уларни ташвишга солмайди. Уларни бу нарсалар заррача ташвишга солмайди. Чунки уларнинг ҳисоб-китоблари келгуси сайловлардаёқ ниҳоясига етади, ундан кейин оламни тўфон босмайдими, дейишади…
Америка сиёсатчиларининг аҳмоқона сиёсатлари Американинг келажак авлодлари бўйнига ва олам халқлари бўйнига кечаю кундуз бахтсизликдан азоб чекиш ва ўз бойликларидан «Сем амаки»нинг молиявий тўдаси фаровонлиги йўлида воз кечиш оғир юкини илиб қўймоқда. Чунки бу «Сем амаки»нинг қомусида адолат ва ҳақиқат маъносидан асар ҳам йўқ, аксинча унинг қомуси шантаж ва зўравонлик асосига қурилган ковбойлар қомусининг айнан ўзидир.
Американинг молиявий сиёсатдаги бу ўйини Туркия, Индонезия ва бошқалар каби ёш иқтисодларнинг молиявий фалокатларига сабаб бўлади. Чунки Америка молиявий сиёсати сармояларни Америка қарзларини пул билан таъминлаш учун ўзининг моливий бозорларига жалб қилиб тортади. Бу эса сармоя ётқизувчиларнинг ўсиб келаётган бозорлардан чиқиб кетишини англатади. Бу эса Туркия, Индонезия ва бошқа мамлакатлар ҳукуматларини процент ставкасини кўтариб қўйишга мажбур қилади. Бу ҳукуматлар сармояларни жалб қилишга уриниб шунга мажбур бўлади. Бу эса маҳаллий қарз харажатларининг кўтарилиши демакдир ёки маҳаллий валюта чайқовчиларнинг босимларига учрайди, деганидир. Бунинг натижасида 1997 йили Шарқий Осиё давлатларида юз берганидек яна бир молиявий инқироз келиб чиқади.
Бугунги оламнинг воқелиги қисқача шундан иборат. Бугун олам мустамлакачи давлатлар пойтахтларидаги зўравон капиталистлар тўдаси зулми остида эзилиб, инграмоқда. Башарият бу бахтсизликдан фақат исломий иқтисодий низом қўрғонидан ҳимоя топиш билангина қутилиб чиқиб кетади. Чунки исломий иқтисодий низом олтин ва кумушга таянади, молиявий чайқовчиликларга ҳам, рибонинг ҳеч бир турига ҳам асло йўл қўймайди.
Эй Ислом Уммати, одамлар учун чиқарилган энг яхши Уммат!
Мустамлакачи Ғарбга қул бўлган ҳокимларнинг тожу тахтларини вайрон қилиб, Халифалик давлатини тиклашга ҳаракат қилишинг вақти келди. Халифалик бутун башариятни капитализм адолатсизлиги ва зулмидан Ислом адолати ва раҳматига олиб чиқади.
«Динсизлик ҳукмрон бўлишини истайдиларми?! Имонлари комил бўлган қавм учун Аллоҳдан ҳам гўзалроқ ҳукм қилгувчи ким бор?!» [Моида 50]
Усмон Баххош
Ҳизб ут-Таҳрирнинг
марказий матбуот бўлими раиси
Манзил: алМазраа – «Колумбиа Центр» – блок б – иккинчи қават
Почта қутиси 145010
телефон: 00961 1 30 75 94
уяли телефон: 00961 71 72 40 43
электрон почта: media@hizb-ut-tahrir.info
