Бишкекда яна “Марказий Осиёда экстремизм масаласи” муҳокама қилинмоқда
3 – 4 июл кунлари Бишкекда “Марказий Осиёда экстремизм масаласи”ни муҳокама қилиш семинарининг навбатдаги анжуман бўлиб ўтди.
Шу йилнинг феврал ойида Бишкекда, “диний тармоқда давлат сиёсатини ёйишда матбуотнинг тутган ўрни” масаласи муҳокама қилинган эди.
Март ойида Бишкекда Қирғизистон диний комиссияси ташаббуси билан “диний оқимлараро яқинлик пайдо қилиш” мақсадида йиғин уюштирилди.
Апрел ойида “Марказий Осиёдаги экстремизмга қарши кураш бўйича лидерлар муҳокамаси” номли лоиҳа асосида йиғин бўлиб ўтди.
14 июн куни Бишкекда ШҲТ саммити бўлиб ўтди. Саммитда Хитой етакчиси Си Цзиньпин “биргаликда уч ёвуз кучга, “айирмачилик, терроризм, экстремизм”га қарши курашишимиз керак” деди. Бу ташаббусни қўллаган Жиянбеков, Қирғизистон “айирмачилик, терроризм, экстремизмга қарши курашда Хитой билан бир позицияда эканини маълум қилди.
Шу кунларда Бишкекда яна “Марказий Осиёда экстремизм масаласи”ни муҳокама қилиш семинарининг навбатдаги анжумани бўлиб ўтмоқда. 3-4 июл кунлари бўлиб ўтаётган бу анжуман Атамбаевнинг “Жиянбеков кетсин” деган талаблари остида ўтказаётган намоиши билан бир кунга тўғри келди.
“Экстремизм” уларнинг таъбири билан ифоданганда, “ҳокимиятни фовқулотда босиб олишга шай турган ёки шунга ҳаракат олиб бораётган шахс ёки гуруҳга” айтилади.
3 июль куни Бишкекда “Соке (президент) бўлмади (кетсин)” талаби остида уюштирилган намойиш бўлиб ўтди. Мазкур намойиш, ҳокимият ичида туриб “Қирғиз давлатчилигини тан олмайман” деб баёнот берган ҳамда устидан жиноий иш очилишига қарамай терговдан бўйин товлаб, атрофига ноқонуний халқ вакилларини тўплаб олиб ўзини улар билан давлатдан ҳимоя қилаётган собиқ президент Атамбаев томонидан уюштирилди ва молиявий дастакланди. Атамбаев намойишдаги нутқида, мавжуд сиёсий элита ва етакчи гуруҳ (президент) ҳокимиятдан кетиши керак, уларнинг ўрнига ўз атрофида турган намойиш иштирокчилари вакиллари келиши кераклигини очиқ таъкидлади.
“Экстремизм” куфр термини бўлиб, у фақат Ислом ва мусулмонларга қарши ишлатилади. Асқар Акаевни ҳокимиятдан қувиб, мандатни Россиядан туриб қабул қилиб олган Омурбек Текебаев “биз ҳокимиятни нотўғри (экстремистик) йўл билан олиб қўйдик” деб тан олган эди. Шунга қарамай халқаро сиёсат уларни давлат сифатида тан олиб ўз бағирларига олди. Кейинги ҳокимиятга келганлар ҳам худди шу йўл билан ҳозиргилар тарафидан мамлакатдан кувиб чиқарилди!
“Экстремизм” атамаси фақат мусулмонларга нисбат берилганлиги туфайли юқоридаги семинарлар ва анжуманларнинг кўплиги, ваҳималилги ва жиддийлигига қараб, “Қирғизистон давлати исломий гуруҳлар томонидан тортиб олинаётган ҳолатда экан” деган гумонга келасан киши. Балки халқаро сиёсат ёки Қирғиз ҳокимияти бирор мақсадни кўзлаб дунё жамоатчилиги онгида шунақанги тасаввур пайдо қилмоқчидир. Нима бўлганида ҳам “экстремизм” термини фақат Ислом дини вакилларигагина ишлатилаяпти. Ҳатто Исломга алоқаси бўлмаганлар тарафидан шу терминга мос ҳаракатлар олиб борилаётган бўлса ҳам, уларга эътибор берилмайди. Балки халқаро сиёсат босими билан уларнинг демократик ҳақ ҳуқуқлари ҳимояси давлат томонидан кафолатланиши талаб қилинади.
Демак хулоса қилиш мумкинки, ҳар қандай оламий бошқарув системаси ичида, ўзга бошқарув системаларига қарши курашиш механизмлари мавжуд. “Экстремизм, терроризм…” терминлари ортида демократияга асосланган капиталистик оламий бошқарув системасининг Исломий оламий бошқарув системаси (мабдаъси)га қарши механизмининг асослари ётади. Бу терминлар халқ манфаатидан келиб чиққан умумоламий, яъни муайян жиноятларга қарши қаратилган инсоний манфаатларни ҳимоя қилувчи экани ёлғон. Улар фақат моддий манфаатлар олиб келиши ёки Исломнинг оламий бошқарув системасига қайтишини олдини олиш мақсадларидагина ишлатилади.
Шунинг учун мусулмонлар бу терминлардан фойдаланишлари ва бир бирларини шу атамалар билан атаб, куфрга хизмат кўрсатишлари мутлақ ҳаром! Бу каби терминларни жамиятларимизга кириб келишига йўл қўймаслигимиз, бу атамалардан ҳатто кундалик ҳаётларимизда ҳам фойдаланмаслигимиз керак! Мўъминнинг шу муносабатининг ўзи Ислом ва мусулмонларга манфаат ва даъват деб эътибор қилинади! Воқеликда юз бераётган ҳар бир сиёсий ҳолат ва вазиятларда Ислом ва мусулмонларнинг манфаатидан келиб чиқиб иш кўрайлик биродарлар! Ассаламу алайкум.
Абдураззоқ Мўъмин.
