Россия давлат Думаси “Яровая пакети” деб номланган “террорчиликка қарши” қонунлар тўпламини қабул қилди. Янги қонунларга кўра, “жиноят тўғрисида хабар бермаган” шасхлар 1 йил, “оммавий тартибсизликларга чорлаш, унга ёллаш”да айбдор деб топилганлар 5 йил, “террорчиликнинг интернетдаги тарғиботи” билан шуғулланганлар 7 йил, “террорчиларга кўмак берганлар” 15 йилгача қамалиши мумкин. Шунингдек, Россияда интернет-ёзишмалар устидан назорат кучайтирилиши ва террорчиликда гумонланганлар 14 ёшидан жиноий жавобгарликка тортилиши мумкинлиги белгиланди.
Россия парламенти ўзининг 24 июн куниги йиғилишида мазкур қонун лойиҳасини иккинчи ва учинчи ўқишдаёқ қабул қилди.
Эндиликда 14 ёшга тўлган фуқаро Жиноят Кодексининг бир қанча моддаси асосида жавобгарликка тортилиши мумкин.
Шу тариқа, Россияда барча “террорчилик” моддалар бўйича жазо муддатлари ва жарималар кескин оширилди. Масалан, “Теракт” моддаси бўйича энг кам жазо муҳлати 8 йилдан 10 йилгача кўтарилди. Террорчиларга кўмаклашганларга илгари 10 йиллик қамоқ берилган бўлса, эндиликда 15 йиллик жазо белгиланди.
“Экстремистик” моддалар бўйича ҳам талаблар оширилди. Россия Жиноят Кодексининг 282- моддаси (миллий ва диний адоват) асосида максимал жазо муддати 5 йилдан 6 йилга оширилди; жарималар эса тахминан 3 баробарга кўпайтирилди.
Суд томонидан “халқаро терроризм”га алоқадор деб топилганлар эндиликда умрбодга қамалиши мумкин.
“Яровая қонунлари” 2018 йилнинг 1 июлидан кучга киради.
Туркистон:
Шу йилнинг бошидан депутат Кыянбек Сатибалдиев ҳам болаларни 14 ёшгадан бошлаб жиноий жавобгарликка тортиш лоиҳасини парламентга таклиф қила бошлади. Апрел ойида депутат Салянова муҳокама қилинаётган бу қонун лоиҳасига нисбатан “наҳотки, сиз 14 ёшдаги бола терроризм ва экстремизм нима эканини тушуна олади, деб ўйлайсизми. У буни қаердан билсин! Уни жавобгарликка тортиш мумкин деб ўйлайсизми?” деган савол билан ўз эътирозини билдирди. Чунки ўша пайтда Салянова никоҳни 18 ёшга тўлмаган бола ва қизлар учун таъқиқлаш масаласини парламентга таёрлаётган эди. Жамоатчиликда 14 ёшга тўлган бола экстремист бўлиши мумкин, лекин никоҳ билан турмуш қурушга яроқсиз бўлади, деган бир бирига қарама қарши икки фикрнинг пайдо бўлиши Саляновани ўйлантираётган эди.
Ҳақиқатдан ҳам, 14 ёшдаги бола ёки қизларимиз, никоҳдан кейин оддий уй юмушларини эплай олишмаса, жинсий ва бошқа алоқаларни тушуна олишмай, оилалар бузулиб кетишига сабабчи бўлишса, қандай қилиб улар “террорист” ёки “экстремист” бўла олишади. Бу куфр ўйлаб топган терминларни ҳатто Қирғиз сиёсатчилари ва экспертлари ҳам тиниқ тушунтириб, унинг чегараларини аниқ чизиб бера олишмайди. 14 ёшдаги фарзандларимиз буни қандай ажрата олишсин.
Қирғизистон ҳокимияти Россия ҳукуматига тақлид қилиб, унинг ортидан кетяпти. Улар Қирғизистон конституциясини Европа конституциясидан кўчириб олишди. Жогору кенеш депутатлари эса, Россия давлат думасининг қонунларидан кўчирма олиб, ўзларини нимадир қилаётгандек кўрсатишга уринишаяпти.
Лекин бу ғойри инсоний ва масулмонлар минталитетига қарши қонунлар Қирғизистон мамлакатини қандай оқибатларга олиб бориши, манфаат келтириши ёки аксинча келажакдаги зарарли оқибатлари ҳақида фикрлай олишмайди. Чунки сиёсий элита вакиллари деярли “Жогору кенеш”дан ташқарида қолиб кетишди. Депутатлар ўзларидаги сиёсий заифликни яшириш мақсадида бир қатор мантиқсиз, Қирғиз миллати ичида жуда катта қарама қаршиликлар ва бўлинишлар келтириб чиқараётган қонунлар лоиҳаларини кўтариб чиқишяпти. Тўғрироғи халқаро ташкилотлар вакиллари ва расмий ёки норасмий чет давлатлар вакиллари ҳамда депутат ўзлари учун маслаҳатчи қилиб ёллаб олган халқаро экспертлар ўз манфаатидан келиб чиқиб, заиф депутатларни ўз томонига тортиб боришаяпти. Натижада Қирғизистон жамиятида жуда хавфли ва тутуруқсиз сиёсий вазият пайдо бўлиб бораяпти. Бу вазият кимларгадир манфаатли бўлиши мумкин, аммо Қирғизистон мамлакати, фуқоролари ва ҳатто сиёсатчилари учун ҳам зарардан бошқа нарса эмас.
